ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΑΤΕΙΧΙΣΜΑ ΑΝΗΦΟΡΙΤΗ

Ηλίας Καραμπάς, εκπαιδευτικός, πρόεδρος του Συλλόγου ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ

Αρχαίο Διατείχισμα Ανηφορίτη

Πρόκειται για ένα σχεδόν άγνωστο μνημείο προς την Βοιωτική πλευρά, πολύ κοντά στην πόλη της Χαλκίδας. Δώδεκα (12) περίπου χλμ. οχύρωσης από το Μεγάλο Βουνό έως την καρδιά του Μεσσαπίου Όρους (Μεσοβούνι Κτυπά). Πιθανόν ο μεγαλύτερος σε μήκος από τους αρχαίους τειχισμούς στη χώρα. Σύμφωνα με τον S. C. Bakhuizen (1970), αναπτύσσεται συνδέοντας την κορυφογραμμή: Μεγάλο Βουνό – Μικρό Βουνό – Τσούκα Μαδάρι – Γαλατσίδεζα – Ανηφορίτης – Κλεφτολούτσα – Μεσοβούνι. Από μελέτη του γράφοντος και μετά από αρκετά χρόνια επισκέψεων και παρατηρήσεων κατά μήκος του, προκύπτει ότι το τείχος διατηρείται ερειπωμένο σχεδόν σε όλη την διαδρομή του. Οι πρώτες επισκέψεις σε κάποια μεμονωμένα σημεία του τείχους έγιναν πριν από κάποια χρόνια με τον Νικόλαο Σιακαντάρη, πρόεδρο της Αρχαιόφιλου Εταιρείας Αυλίδας. Ακολούθησαν πολλές άλλες μοναχικές διαδρομές (τμηματικά) είτε αθλητικές, είτε παρατήρησης καταβάλλοντας προσπάθεια να συνδεθούν σχεδόν όλα τα μέρη της διαδρομής του τείχους. Από την μελέτη προκύπτουν οι εξής πληροφορίες:

• Το τείχος διατηρείται ερειπωμένο σχεδόν σε όλο το μήκος των 12 περίπου χιλιομέτρων
• Είναι χτισμένο από ακανόνιστους μη λαξευμένους λίθους (ξερολιθιά) και το πλάτος 2, 40 μ. , όσο και το τείχος του αρχαίου Φρουρίου στο Μεγάλο Βουνό. Εκτός του Μεγάλου Βουνού με το καλοδιατηρημένο αρχαίο Φρούριο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι οχυρώσεις στις κορυφές Μικρό Βουνό, Κλεφτολούτσα, Γαλατσίδεζα και Τσούκα Μαδάρι (εκτεταμένες κυκλικές οχυρώσεις).
• Το τείχος έχει σαφώς στρατιωτικό προσανατολισμό προς τη Βοιωτική γη. Αναπτύσσεται στην νότια ή νοτιοδυτική πλευρά των λόφων, εποπτεύοντας τη Βοιωτική πεδιάδα. Κατά

τόπους παρατηρούνται μικρές προεκτάσεις (έως 10 μ. περίπου) της οχύρωσης (πιθανόν παρατηρητήρια ή προμαχώνες)

• Μονοπάτια παράλληλα με το αρχαίο Διατείχισμα υπάρχουν στο Μεγάλο Βουνό και στο Μικρό Βουνό μήκους 3, 5 χλμ περίπου, (διαδρομή 2 ,Δίκτυο Μονοπατιών Αυλίδας – ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ) δυτικά της Κλεφτολούτσας και της Γαλατσίδας και εν μέρει στην θέση Τσούκα Μαδάρι. Σε άλλα σημεία ο δρόμος είναι κακοτράχαλος και δεν ενδείκνυται προς το παρόν για πεζοπορία (πιθανόν να υπάρξει επέκταση του Δικτύου). Θα έλεγε κανείς ότι η διαδρομή είναι μη επισκέψιμη σε όλο το μήκος της. Σε πολλά σημεία η διαδρομή είναι άβατη και χάνεται ανάμεσα σε δασωμένες εκτάσεις, θαμνότοπους και ενίοτε το τείχος λύεται για πολλά μέτρα. Αρκετά συχνά συναντά κανείς πυκνή βλάστηση απροσπέλαστη και ξαναβρίσκει το τείχος μετά από παρακάμψεις. Η θέα είναι κατά τόπους εξαιρετική και προς τη Βοιωτική περιοχή αλλά και προς την Εύβοια.
• Το μνημείο έχει διατηρηθεί οριακά από τις εξορύξεις στο Μεγάλο Βουνό, ωστόσο έχει κατατμηθεί αλλού από ανθρώπινες παρεμβάσεις (κυρίως από δρόμους).

Στην ευρύτερη περιοχή δραστηριοποιούνται πεζοπόροι, φυσιολάτρες, παρατηρητές ορνιθοπανίδας, σπανιότερα μαθητές για Περιβαλλοντική Εκπαίδευση κ.α.

Ηλίας Καραμπάς