ΔΙΚΤΥΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟ ΒΟΥΝΟ, ΑΥΛΙΔΑ- ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ (PATHS OF AVLIDA-SIDERITIS)
Ηλίας Καραμπάς, εκπαιδευτικός, πρόεδρος του συλλόγου ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ
Το ΔΙΚΤΥΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ έχει δημιουργηθεί από το σύλλογο ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ με κύρια αναφορά το μονοπάτι «ΣΩΚΡΑΤΗΣ». Τα μονοπάτια έχουν καθαριστεί, έχουν σηματοδοτηθεί και επιμελούνται από το σύλλογό μας μετά από συνεννόηση και έγκριση υπηρεσιών και φορέων κατά τη διάρκεια του 2022. Το μεγαλύτερο μέρος του δικτύου μονοπατιών ανήκει στην ιδιωτική γη του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Βαθέος και μέρος του στην ιδιωτική γη του Αγροτικού Συνεταιρισμού Δροσιάς. Και οι δύο συνεταιρισμοί έχουν δώσει έγκριση στο σύλλογο ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ για τον καθαρισμό και τη σηματοδότηση των μονοπατιών.
ΜΟΝΟΠΑΤΙ Σ1
Tο μονοπάτι Σ1 είναι το μονοπάτι «ΣΩΚΡΑΤΗΣ» (ονομασία από το σύλλογό μας στη μνήμη του μικρού Σωκράτη Καραμπά κι έχει καθιερωθεί κατ΄αυτόν τον τρόπο από τους επισκέπτες). Συνολικό μήκος 3.600 μέτρα περίπου. Αναλυτικά περιλαμβάνει (χάρτης 1):
- Το πρώτο συνδετικό μέρος (χωματόδρομος 550 μ. και 300μ. μονοπάτι)
- Το μονοπάτι με το αναλημματικό τείχος (1650 μ.)
- Το δεύτερο συνδετικό μέρος μονοπατιού χωρίς αναλημματικό τείχος (300 μ.)
- Μέρος του αρχαίου Διατειχίσματος Ανηφορίτη έως το αρχαίο φρούριο (800 μ).
Το μονοπάτι με το αναλημματικό τείχος έχει ανακαλυφθεί και έχει καθαριστεί με επιμέλεια από το σύλλογό μας, με τέτοιο τρόπο ώστε οι διερχόμενοι να μην πατάνε επί αυτού. Η διαδρομή έχει σηματοδοτηθεί από το σύλλογό μας ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ με σήμανση πορτοκαλί χρώματος, κούκους και έχουν τοποθετηθεί οι σχετικές ξύλινες πινακίδες. Επί του μονοπατιού με το αναλημματικό τείχος υπάρχει ελάχιστη σήμανση. Δεν απαιτείται διότι ο δρόμος φαίνεται ευκρινώς (υπάρχει ελάχιστη σήμανση σε κομβικά σημεία). Έχουν τοποθετηθεί πινακίδες λίγο πριν την αρχή και στο τέλος του μονοπατιού με το αναλημματικό τείχος με οδηγία να μην πατούν οι διερχόμενοι επί του αναλημματικού τείχους για την προστασία του. Επί του αναλημματικού τείχους συναντάμε: διατρήσεις 7,5 εκατοστών σε 4 σημεία, κτίσματα στο άνω διάζωμα εκατέρωθεν του μονοπατιού, ημικυκλικούς χώρους παρατήρησης ή στάθμευσης σε 5 σημεία και επίσης το μονοπάτι με το αναλημματικό τείχος συναντά αρχαίο κάθετο τείχος όπως περιγράφεται στην Διαδρομή 3. Ούτε το μονοπάτι με το αναλημματικό τείχος ,ούτε τα κτίσματα και το αρχαίο κάθετο τείχος αναφέρονται στην βιβλιογραφία. Ανακαλύφθηκαν και αναδείχθηκαν από το σύλλογό μας. Στη συνάντηση του μονοπατιού με το αρχαίο Διατείχισμα το πέρασμα γίνεται μέσα από σημείο όπου το τείχος ήταν ήδη λυμένο, ώστε να μην προκύψουν βλάβες.
ΜΟΝΟΠΑΤΙ 2
Το μονοπάτι 2 αποτελεί μονοπάτι παράλληλο προς το αρχαίο Διατείχισμα Ανηφορίτη και φτάνει έως τις οχυρώσεις του Μικρού Βουνού και ως τον αυχένα μεταξύ Μικρού Βουνού και Τσούκα Μαδάρι. Συνολικό μήκος: 2.350 μέτρα. Στον αυχένα αυτόν αν κάποιος στρίψει αριστερά κατευθύνεται μέσω χωματόδρομου προς την κοιλάδα της Σχοινέζας, την Αυλίδα και τις εκεί αρχαιότητες. Αν υπολογίσει κάποιος και τα 800 μέτρα μονοπατιού παράλληλου με το αρχαίο Διατείχισμα (βλ. Μονοπάτι 1) από το φρούριο έως την αφετηρία του Μονοπατιού 2 , το μονοπάτι από το αρχαίο φρούριο που αναπτύσσεται παράλληλα με το αρχαίο Διατείχισμα και φτάνει στο Μικρό Βουνό και την κοιλάδα της Σχοινέζας είναι 3.150 μέτρα περίπου. Η διαδρομή έχει σηματοδοτηθεί από το σύλλογό μας ΣΙΔΕΡΙΤΗ με σήμανση πορτοκαλί χρώματος και κούκους και έχουν τοποθετηθεί οι σχετικές ξύλινες πινακίδες. Μελλοντικός στόχος είναι σε συνεργασία με υπηρεσίες και φορείς να διευρυνθεί το μονοπάτι έως το Μεσσάπιον Όρος, όπου καταλήγει το αρχαίο Διατείχισμα.
ΜΟΝΟΠΑΤΙ 3 και συνδετικό ΜΟΝΟΠΑΤΙ 3α
Το Μονοπάτι 3 είναι παράλληλη με το αρχαίο κάθετο τείχος. Αναπτύσσεται από την αρχή περίπου του μονοπατιού με το αναλημματικό τείχος έως το αρχαίο Διατείχισμα. Συνολικό μήκος 340 μέτρα. Εκεί εντοπίζονται ταμπούρια (κατά πάσα πιθανότητα από τον Αγώνα του ΄21). Στη συνέχεια μέσω του παράλληλου μονοπατιού με το αρχαίο Διατείχισμα (μέρος του Σ1) μπορεί να φτάσει κάποιος στο αρχαίο φρούριο. Κατά πάσα πιθανότητα αποτελούσε τον συντομότατο δρόμο ανάβασης προς το Διατείχισμα και το Φρούριο. Είναι σηματοδοτημένο από το σύλλογό μας με πορτοκαλί χρώμα και με κούκους.
Το Μονοπάτι 3α αναπτύσσεται από την αρχή του μονοπατιού 3 και οδηγεί στο τέλος του αναλημματικού τείχους. Συνολικό μήκος 210 μέτρα. Το μονοπάτι αυτό εξυπηρετεί να ανεβαίνει κάποιος προς το αρχαίο Διατείχισμα Ανηφορίτη, προς το αρχαίο Φρούριο και προς την κοιλάδα της Σχοινέζας χωρίς να περάσει από το μονοπάτι με το αναλημματικό τείχος.
ΜΟΝΟΠΑΤΙ 4 και συνδετικό ΜΟΝΟΠΑΤΙ 4α
Το Μονοπάτι 4 εξυπηρετεί μαζί με τη συμπληρωματική της διαδρομή 4α τη σύνδεση με την πρώτη μεγάλη στροφή 90 μοιρών περίπου του μονοπατιού με το αναλημματικό τείχος. Συνολικό μήκος 950 μέτρα. Από εκεί κάποιος μπορεί να συνεχίσει για το αρχαίο Διατείχισμα ή το φρούριο. Σημαντικό σημείο της διαδρομής αυτής αποτελούν κτίσματα τα οποία εντοπίζονται λίγο μετά την συμβολή των διαδρομών 4 και 4α , και δεν αναφέρονται στην βιβλιογραφία. Είναι σηματοδοτημένη από τον σύλλογό μας με μπλε χρώμα και κούκους.
Το συνδετικό μονοπάτι 4α συνδέει το Μονοπάτι 4 με το Μονοπάτι ΣΩΚΡΑΤΗΣ και είναι 90 μέτρα περίπου.
ΜΟΝΟΠΑΤΙ 5 και συνδετικό ΜΟΝΟΠΑΤΙ 5 α
Αποτελεί ένα σύντομο τρόπο να ανεβεί κάποιος στο φρούριο από το άνω διάζωμα του αρχαίου ή παλαιού μονοπατιού με το αναλημματικό τείχος ή να ακολουθήσει την αντίστροφή πορεία. Συνολικό μήκος 500 μέτρα. Στην συμβολή του Μονοπατιού 5 με το Μονοπάτι Σ1 συναντά κάποιος κτίσματα. Είναι σηματοδοτημένη με μπλε χρώμα από το σύλλογό μας ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ.
Το μονοπάτι 5α κατευθύνεται από το αρχαίο Φρούριο προς το άνω διάζωμα του μονοπατιού Σωκράτης. Συνολικό μήκος 270 μέτρα. Το μονοπάτι αυτό χρησιμεύει στην κάθοδο από το Φρούριο εναλλακτικά σε σχέση με τη Διαδρομή 5. Είναι ηπιότερη σχετικά διαδρομή.
ΜΟΝΟΠΑΤΙ 6
Αυτό το μονοπάτι φτάνει από τη βόρεια πλευρά του βουνού στο φρούριο. Συνολικό μήκος 1.460. Εναλλακτικά μπορεί κάποιος να κατευθυνθεί στις οχυρώσεις του Μικρού Βουνού, συνδεόμενος με το Μονοπάτι 6α ή να φτάσει στο αρχαίο Διατείχισμα. Ερειπιώδες κτίσμα συναντώνται στο μεγάλο βράχο της διαδρομής. Είναι σηματοδοτημένη από το σύλλογό μας με μπλε χρώμα.
Όσον αφορά την σήμανση γενικά χρησιμοποιήθηκαν χρώματα που ταιριάζουν σε διαδρομές ειδικού ενδιαφέροντος, μεταλλικά στηρίγματα για τις πινακίδες όπως προβλέπει το σχετικό ΦΕΚ και σύμφωνα με τη νεότερη βιομηχανική χρήση της περιοχής και ξύλινες πινακίδες, που ταιριάζουν στο φυσικό περιβάλλον.
ΔΙΑΔΡΟΜΗ 7
Αυτή η Διαδρομή κατευθύνεται μέσω χωματόδρομου προς την κοιλάδα της Σχοινέζας, την Αυλίδα και τις εκεί αρχαιότητες μέσα από σύντομες παρακάμψεις (θέση Σπηλιά, μυκηναϊκό τείχος, ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, ύψωμα Αγίου Νικολάου και εκεί οχυρώσεις, Προφήτης Ηλίας, παλαιό μονοπάτι και αρχαίες οχυρώσεις στο λόφο Βεσαλά, ναός Αυλιδείας Αρτέμιδος). Έχει γίνει ο σχεδιασμός της διαδρομής και δεν έχει ολοκληρωθεί η σήμανσή της. Εξ άλλου προς το παρόν κινείται με μικρές αποκλίσεις σε χωματόδρομο και δρόμο ασφάλτου.
Όσον αφορά την σήμανση γενικά χρησιμοποιήθηκαν χρώματα που ταιριάζουν σε διαδρομές ειδικού ενδιαφέροντος, μεταλλικά στηρίγματα για τις πινακίδες όπως προβλέπει το σχετικό ΦΕΚ και σύμφωνα με τη νεότερη βιομηχανική χρήση της περιοχής και ξύλινες πινακίδες, που ταιριάζουν στο φυσικό περιβάλλον. Για τα μονοπάτια, εκτός του αρχαίου ή παλαιού μονοπατιού, χρησιμοποιήθηκαν οι μικρές στράτες των ζώων (σύμφωνα με την ορειβατική ορολογία οι γιδόστρατες).
Τους τελευταίους μήνες γίνεται συνεργασία του συλλόγου μας με ειδικούς επιστήμονες για την εκπόνηση οδηγού για την χλωρίδα της περιοχής. Με τη διάθεση από το σύλλογό μας προς το κοινό του ΔΙΚΤΥΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟ ΒΟΥΝΟ, ΑΥΛΙΔΑ-ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ (PATHS OF AVLIDA-SIDERITIS), έχουν δημιουργηθεί ευνοϊκές συνθήκες και τώρα επισκέπτονται το μονοπάτι ομάδες μαθητών, πεζοπόροι, αρχαιόφιλοι, επιστήμονες, σύλλογοι. Αυτό το γεγονός αποτελεί μεγάλη ικανοποίηση για εμάς και συμβάλλει στην περιβαλλοντική και πολιτιστική ανάδειξη της περιοχής. Το δίκτυο είναι στη διάθεση του κοινού από τον Ιούλιο του 2022, οπότε και έγινε ο Ορεινός Δρόμος ΣΩΚΡΑΤΗΣ, επί του μονοπατιών Σ1, 5, 6 και 2.
Το φωτογραφικό υλικό που επισυνάπτεται προέρχεται από το αρχείο του Ηλία Καραμπά, προέδρου του συλλόγου ΣΙΔΕΡΙΤΗΣ.